Bir tıp fakültesi öğretim üyesinin, bilimsel bir dergide yayınlanan yazısında MS hastalığının ‘Allah’tan gelen ödül, test ya da ceza olduğuna’ inandığını yazdığı iddia edildi. Paylaşımın yayılmasının ardından makalenin yazarının Necmettin Erbakan Üniversitesi Tıp Fakültesi Dahili Tıp Bilimleri Bölümü Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Hüseyin Çaksen olduğu ortaya çıktı.
‘DOĞAÜSTÜ OLAYLARA DAHA AZ ODAKLANILDI’
Teyit.org’un aktardığına göre iddialara konu olan yayın, 17 Nisan 2023 tarihinde Journal of Pediatric Neurology isimli dergide başyazı olarak yayınlandı. Başyazı olarak yayınlanan makale, derginin 2023 yılında yayınladığı ikinci sayısında yer alıyor. Bu tarihte derginin de baş editörü olan Hüseyin Çaksen, bu dergide pek çok yayın yapmış. Bilimsel yayınlarda başyazılar genellikle derginin kapsamı ile ilgili konuları ele alan kısa, görüş bildiren yazılar oluyor ve hakem kontrolünden geçmiyor.
Yazıda şu ifadeler kullanılıyor: “MS’te doğaüstü nedenlere çok daha az odaklanılmıştır. Bu yazıda, MS’te olası doğaüstü nedenlerin önemine dikkat çekmek için hastaların MS’in nedenine ilişkin doğaüstü inançlarını tartıştık.”
‘BİLİMSEL OLARAK KANITLANMASA DA…’
Yazı, Çaksen’in üç farklı sonuçtan bahsetmesiyle sonlanıyor:
“Sonuç olarak, dünyadaki pek çok kültürde MS hastalarının hastalıklarının nedenini dini bağlamda doğaüstü nedenlere bağladıklarını vurgulamak isteriz. Bu inançlarını, tepkilerinden korktukları için sağlık profesyonelleri ile paylaşmamışlardır. İkinci olarak, bilimsel olarak kanıtlanamasa da bazı MS hastalarında hastalığın ana nedeninin Allah’tan bir hediye, sınav veya ceza gibi doğaüstü nedenler olduğuna kuvvetle inanıyoruz. Üçüncüsü, kader, Allah’ın takdiri, Allah’tan gelen bir hediye veya imtihan gibi doğaüstü sebeplere inanan birçok MS hastası psikososyal, zihinsel ve ruhsal olarak huzur ve rahatlık bulmuştur. Bu nedenle, sağlık çalışanlarının doğaüstü nedenler konusunda dini bağlamda eğitilmesi ve MS hastalarının doğaüstü inançlarını sağlık çalışanlarıyla tartışmaya teşvik edilmesi gerektiğine inanıyoruz.”
Birinci ve son sonuçta hastaların doğaüstü inançlarından ve sağlık çalışanlarının bu inançların farkında olması gerektiğinden söz ediliyor. Yazının tartışma yaratan ikinci sonucu ise bilimsel olarak kanıtlanamasa dahi yazarın hastaların doğaüstü inançlarını paylaştığını ifade ettiği bölüm. Çaksen, MS’in “olası doğaüstü nedenleri” olabileceğini iddia ederek başladığı yazısını “bazı MS hastalarında hastalığın ana nedeninin” doğaüstü sebepler olduğu iddiasıyla tamamlıyor.
‘RUHANİ REÇETE ÇÖZÜM OLABİLİR’
Çaksen’in hastalıklar ve doğaüstü olaylar arasında bağlantı kurduğu tek yayını bu değil. Örneğin felç hastalarına “spiritüel reçete” olarak adlandırdığı doğaüstü metotları öneren Çaksen şu ifadeleri kullanıyor: “Spiritüel reçete, spiritüel yaşamı benimseyenler için çareler, bilgelik ve önerilen faaliyetlerden oluşur. İlaç gibi, ruhani reçete de bir bozukluğu, dengesizliği veya bir sorunu düzeltmek için önerilen bir tedavi, çare veya çözüm olabilir.”
YAZILARI YAYINDAN ÇEKİLMİŞ
Çaksen’in çeşitli dergilerinde baş editörlük yaptığı Thieme grubunun dergilerinde pek çok yayını bulunuyor. Ancak 8 Ocak 2024 itibariyle bu yayınların 9 tanesi bilimsel temeli olmadığı gerekçesiyle yayından çekilmiş. Yayından çekilen makaleler arasında en dikkat çekici olanlardan biri ise Hüseyin Çaksen’in Feyza Çaksen ile birlikte yazdığı Hijab Protects Adolescent Girls and Women from Sexual Harassment (Tesettür Ergen Kızları ve Kadınları Cinsel Tacizden Koruyor) başlıklı makale. 5 Ocak 2024’te yayınlanan ve 8 Ocak itibariyle yayında olmayan makalenin içeriğine ise ulaşılamıyor.
ÜNİVERSİTEDEN AÇIKLAMA
Çaksen’in makalesinin sosyal medyada paylaşılması ve gündem olmasının ardından Çaksen’in görev yaptığı Necmettin Erbakan Üniversitesi’nden konuyla ilgili bir açıklama geldi. Çaksen’in bilimsel çalışmalarının bağımsız bilimsel süreçlere tabi olduğunu ve eleştirilerin bilimsel dergilerde yapılması gerektiğini söyleyen üniversite, tıp fakültesi hastanesinde en güncel bilgi ve yöntemleri kullanarak sağlık hizmetlerini sürdürdüklerini açıkladı.
Patients’ Supernatural Beliefs on Cause of Multiple Sclerosis (Hastaların Multipl Sklerozun Nedenine İlişkin Doğaüstü İnançları) adlı makalenin yayınlandığı Journal of Pediatric Neurology adlı dergide baş editör olarak S. Burak Açıkel ismi kullanılmış. Konuyla ilgili şahsi X hesabından bir açıklama yapan Açıkel, derginin resmi olarak baş editörü olmadığını ve bahse konu olan makalelerin kendisiyle bir ilgisi olmadığını ifade etti. (HABER MERKEZİ)
